Երջանիկ լինելու իրավունք

- Ի՞նչ նշանակություն ունի Ձեզ համար կանանց տոնը
- Սա գենդերային հավասարության, անկախության և ինքնաբավ կանանց տոնն է։ Կինն ինքնին ունի երջանիկ լինելու իրավունք և դրա համար ամենևին էլ պարտադիր չէ փնտրել ամուսին, ամուսնանալ,  ունենալ երեխաներ։ Եվ դա ինձ դուր է գալիս։ Չպետք է զբաղմունքները բաժանվեն ըստ գենդերային պատկանելիության։ Կա այսպիսի կարծրատիպ, որ տղամարդը պետք է գումար վաստակի, և հակառակ դեպքում նա անգամ տղամարդ չէ։ Սա շատ վատ է։ Իհարկե, եթե տղամարդն ամբողջ օրը նստում է բազմոցին, ապա պետք չէ  դա խրախուսել։ Սակայն նրան գումար վաստակելու ուղղորդելն ու ստիպելն էլ ճիշտ չէ։

- Իսկ ի՞նչ անել այն կարծրաքարերի հետ, որ հասարակությունը դնում է կնոջ ուսերին

- Այդ կարծրաքարերը պետք է հեռացնենք ինքներս։ Եթե կինը վարում է ակտիվ ապրելակերպ, ապա այլ կանայք ասում են, որ ամենայն հավանականությամբ, ամուսնացած չէ։ Մեր հասարակության մեջ 25-ից 35 տարեկան աղջկան (իսկ ես կարծում եմ, որ սա ամենավառ, ամենաակտիվ տարիքն է) անվանում են ուշծննդկան՝ մինչև 25 տարեկանը երեխա չունենալու դեպքում։ Եթե կինը խնամքի տակ է վերցնում հոգեզավակ, նրան միշտ հարցնում են ինչու չունի իր երախաները։ Կանայք ամիսներ շարունակ հերթ են կանգնում ԷԿՕ-ի համար, ընդունում են հորմոնալ պրեպարատներ։ Իսկ ինչո՞ւ պետք է ունենաս ոչլիարժեքության բարդույթ, եթե չես կարող ինքդ երեխա ունենալ։ Ինչո՞ւ են մեզ ներշնչում, որ մանկատան երեխաները պետք է անպայման մարդասպան դառնան։ Մենք ինքներս պետք է շատ բաների նկատմամբ փոխենք մեր վերաբերմունքը։

- Ձեր կարծիքով ինչո՞ւ են ֆեմինիզմ բառը մեր երկրում ընկալում համարյա թե որպես հայհոյանք։
- Այժմ դա զուգակցվում է նրա հետ, որ սեփական իրավունքների համար պայքարելը ստիպում է տղամարդկանց դիմել փախուստի։ Անգամ Ամերիկայում կա նման երևույթ։ Օրինակ՝ Մերիլ Սթրիփը հայտարարեց, որ նա ֆեմինիստ չէ և չի ողջունում ֆեմինիզմը։ Մինչ այդ, ֆեմինիստը այն մարդն է, ով պայքարում է կանանց իրավունքների համար։ Մեր երկրում ֆեմինիզմի ուժեղ ավանդույթներ կան։ Սովետական Միությունը կնոջը՝ որպես աշխատանքային միավորի, հավասարացրել էր տղամարդուն։ Սովետական Միությունը բոլոր եվրոպական երկրներից էլ շուտ է կնոջը տվել ձայնի իրավունք։ Սովետական Միությունը կանանց տվեց քվոտաներ՝ Խորհուրդներում կանայք պետք է լինեին առնվազն 30%։ Շատ հետազոտողներ են կարծում, որ գենդերային հավասարության քաղաքականությունը շարունակվելու դեպքում մեր երկրներում ճգնաժամն այդքան սուր չէր անցնի։ Սակայն եթե հարցնենք՝ ում եք հիշում կին-նախարարներից, դուք կասեք միայն Ֆուրցևայի անունը, քանի որ ուրիշ չի էլ եղել։

- Սա հենց այն է, ինչ անվանում են ապակե առաստաղ
- Այո, Գենդերային հավասարությանը գնում էինք լայն քայլերով, չհասանք և հետ գնացինք։ Ինչո՞ւ այդպես պատահեց։ Գենդերային կաղապարների պատճառով՝ ընտանիքը պետք է լինի լիարժեք, երեխայի առկայությունը պարտադիր է, իսկ ավելի լավ է ունենալ 2 կամ 3-ը։ Եվ միևնույն ժամանակ մենք հանգիստ ընդունում ենք, որ տղամարդը պետք է ունենա սիրուհի, և անգամ երկրորդ ընտանիք։ Սա մեզ սովորեցնում են տատիկները, գովազդը և հեռուստացույցը։ Ընտանիքը՝ դա լավ է, պարզապես հիասքանչ։  Սակայն ասացեք խնդրեմ, ինչպես եք պատրաստվում իրականացնել արխաիկ ընտանիքի կերպարը, որը մեր վզին են փաթաթում։ Վիճակագրական տվյալներով դա հնարավոր չէ՝ 66 մլն տղամարդ 78 մլն կնոջ դեմ, և այս անջրպետը 40 տարի անց ավելի է մեծանում։ 12 մլն միայնակ կին (սա նույնն է, ինչ Մոսկվա քաղաքը բնակեցվի միայն կանանցով)։ Եվ ի՞նչ, այժմ մեզ պետք է ասեն, որ մեր կյանքը դժբա՞խտ է։ Իսկ ինչի՞ց դա ենթադրեցին։

- Ո՞րն է ելքը 
- Պետք է սկսել հեռարձակել երջանիկ կնոջ կերպարը, այդ ժամանակ «ֆեմինիզմ» բառը կդադարի լինել վիրավորական։ Քեզնից բացի ոչ մեկ չի կարող քեզ դարձնել երջանիկ, քանի որ ոչ մեկ չգիտի՝ ինչ է քեզ անհրաժեշտ։ Պետք է զարգանալ, ոչ թե մտածել,- ինչ մոտ ամեն ինչ վատ է, աշխատանքս վատն է, ես վատ մայր եմ, դրա համար անհրաժեշտ է գտնել ամուսին և ամեն ինչ կշտկվի։ Ժամանակը չի՞ հերիքում։ Նայիր քո օրակարգին և կտեսնես, որ ունես բավականաչափ ժամանակ, որը վատնում ես հենց այնպես։ Չկա՞ երեխայիդ հետ փոխըմբռնում, գտի՛ր որևէ զբաղմունք, որը հետաքրքիր կլինի երկուսիդ։ Ունես շփման կարիք, ստացի՛ր երկրորդ բարձրագույն կրթություն։ Դուր չի՞ գալիս աշխատանքդ, թող այն, և ստեղծի՛ր քո բիզնեսը։ Այժմ կան բազմաթիվ հնարավորություններ, կա համացանց, բազմաթիվ հեռակա ծրագրեր։

- Ինչպե՞ս է տնտեսական ճգնաժամը անդրադառնում աշխատող կանանց վրա
- Ճգնաժամին որոշ բնագավառներում մեծանում է պահանջարկը, առավելապես այն բնագավառներում, որտեղ ավանդաբար աշխատում են կանայք, օրինակ՝ հաշվապահություն։ Հաշվապահների 80%-ը կանայք են, իսկ ճգնաժամին ավելանում է սնանկությունների, հարկային ստուգումների քանակությունը, այդ իսկ պատճառով լավ է, երբ ընկերությունն ունի արտաքին աուդիտ։ Ես հավատում եմ կանացի ձեռնարկատիրությանը և կարծում, որ դա ելք է։ Ճգնաժամին կարող ես նկատի աշխատանք գտնել բյուջետային կամ մասնավոր հաստատություններում։  Երբ տնտեսությունը հայտնվում է ծանր իրավիճակում, կրճատման առաջին ալիքը դիպչում է ոչ թե բյուջետային զինծառայողներին, այլ կրթությանը ու առողջապահությանը, սոցիալական և կենսաթոշակային ոլորտներին։ Այս ամենն ուսումնասիրելով պարզ է դառնում, որ հիմնականում կրճատվում են հենց կանայք։ Այդ պատճառով էլ կամա, թե ակամա պետք է զբաղվես ձեռնարկատիրական գործունեությամբ։

- Ինչո՞ւ են կարծում, որ ֆեմինիստն անպայման պետք է լինի տգեղ և չպետք է իրեն հետևի
- Սխալ է կարծել, որ եթե կինը պայքարում է կանանց իրավունքների համար, ապա նա անպայման վերացնի իր ցանկությունները, ամաչի դրանցից։ Դու պարտավոր չես ամեն առավոտ ստեղծել բարդ սանրվածքներ, դիմահարդարվել, կուրցքդ մեծացնես մինչև 10-րդ համար, սակայն մատնահարդարումը, առողջ մաշկն ու մազերը պարզապես էթիկայի նորմերն են։ Ես շատ անգամ եմ այցելել Շվեդիա, Նորվեգիա, այնտեղ օրինականացված է գենդերային հավասարությունը, կենսամակարդակը շատ բարձր է և հարգի է խնամված լինելը։ Սեփական անձի մասին հոգալը ընդունվում է որպես արվեստ։ Գլխավորը՝ պատճառում է դա քեզ հաճույք, թե՞ ոչ։ Ինձ դա հաճելի է։

- Տնտեսագիտության մեջ կա lipstick index հասկացությունը՝ «շրթներկի ցուցիչը»։ Համարվում է, որ ճգնաժամի ընթացքում ավելանում է կոսմետիկ միջոցների վաճառքները։ Ի՞նչ եք կարծում ինչո՞ւ և աշխատում է արդյոք այս կանոնը մեր երկրում։
- Իրոք, ճգնաժամին ավելանում է կոսմետիկայի օգտագործումը։ Մի շարք վերլուծաբաններ պնդում են, որ կոսմետիկան կապված է տոնի զգացողության հետ, իսկ տոնը՝ դա երջանկությունն է։ Երկրորդը՝ կոսմետիկան տարբերվելու միջոց է, երբ զգում ես քեզ ավելի գրավիչ։ Այն օգնում է կյանքին ավելացնել տոնի մթնոլորտ, զգալ, որ այս օրը կարող է լինել յուրահատուկ։ Իսկ եթե դա օգնում է, ապա պետք է դա անել։

- Ձեզ մոտ կա տարբերություն գործնական և տոնական դիմահարդարումների մեջ
- Դա կա բոլորի մոտ։ Ես սիրում եմ սլաքներ, իսկ հատուկ դեպքերում դա անում եմ ավելի վառ և լայն՝ համեմատած գրասենյակային տարբերակին։

- Ի՞նչն է միշտ առկա Ձեր գեղարարային պայուսակում
- Երանգային հիմք, դիմափոշի, քսուքանման ստվերաներկեր և սնգույր, հոնքերի մատիտ կամ ստվերաներկ։ Ես պաշտում եմ կարմիր շրթներկը, երբ տեսնում եմ այլ մարդկանց մոտ, սակայն ինձ համար դեռ չեմ ընտրել համապատասխան երանգ։ Շրթներկ չեմ օգտագործում, միայն բնական երանգի շուրթերի փայլ։ Բացի կոսմետիկ միջոցներից՝ պայուսակումս միշտ առկա են խնամքի միջոցներ՝ սիրելի քսուքը, շուրթերի բալզամ, դիմահարդարումը հեռացնելու միջոց։ Ես սիրում եմ խնամքի միջոցներ։ Մաշկս ունի ալերգիկ ռեակցիաների և գրգռվածության հակվածություն, և ես ունեմ շատ բարդ օրակարգ, բազմաթիվ թռիչքներ, այդ իսկ պատճառով շատ կարևոր եմ համարում մաշկի խնամքը։ Սեփական անձի մասին հոգալը լավ ներդրում է։